ข้อมูลพื้นฐาน ศูนย์ส่งเสริมพัฒนาการ ราชานุกูล (ม่วงแค) ตั้งอยู่เลขที่ ๑ ซอยเจริญกรุง ๓๔ ถนนเจริญกรุงเขตบางรัก กรุงเทพมหานคร
ความเป็นมา ตึกโบราณ ๒ ชั้น อายุประมาณ ๑๐๐ ปี บนที่ดิน ๑ ไร่ ๒ งาน (๖๐๐ ตารางวา) เดิมเป็นบ้านของข้าราชการผู้ใหญ่ ปัจจุบันที่ดินเป็นของราชพัสดุ อาคารนี้เคยเป็นสำนักงานสรรพสามิต ต่อมามอบให้กรมสุขภาพจิต ใช้เป็นศูนย์ส่งเสริมพัฒนาการ ราชานุกูล (ม่วงแค) ดำเนินงานตั้งแต่ปี ๒๕๒๗ โดยใช้ตึกโบราณเป็นสถานที่ทำการ ต่อมาอยู่ในสภาพทรุดโทรมจึงต้องปิด ศูนย์ฯจึงย้ายที่ทำการมายังอาคารสร้างใหม่ในบริเวณเดียวกันจนปัจจุบัน
ศูนย์ฯนี้อยู่ห่างจากทางเข้าวัดม่วงแคประมาณ ๓๐ เมตร เลยไปเป็นโรงเรียนวัดม่วงแค(ระดับประถม) วัดม่วงแค มัสยิดฮารูณ ประชาชนในชุมชน มีทั้งชาวพุทธและชาวมุสลิม และ มีท่าเรือวัดม่วงแคริมแม่น้ำเจ้าพระยา
ในปี ๒๕๕๕ มล.อภิมงคล โสณกุล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ได้ขอแปรญัตติจำนวน ๗,๐๐๐,๐๐๐ บาท (เจ็ดล้านบาท) เพื่อให้การเคหะแห่งชาติดำเนินงาน “โครงการพัฒนาสภาพแวดล้อมชุมชนเพื่อคุณภาพชีวิตและชุมชน” สมทบกับเงินบริจาคที่สถาบันราชานุกูลได้รับอีก ๓๐๐,๐๐๐บาท (สามแสนบาท) รวมงบประมาณ ๗,๓๐๐,๐๐๐ บาท (เจ็ดล้านสามแสนบาท) เพื่อใช้ในการบูรณะบ้านโบราณหลังนี้ให้กลับมาสู่สภาพเดิม กรมศิลปากรได้กรุณาตรวจแบบก่อสร้าง ต่อมาปลายปี ๒๕๕๖ บริษัท ส.บุญมีฤทธิ์วิศวกรรม จำกัดได้ลงนามสัญญากับการเคหะห่งชาติเพื่อเข้ามาดำเนินการซ่อมแซม ตามสัญญางานจะแล้วเสร็จเดือนกันยายน ๒๕๕๗
ในปี ๒๕๕๖ ได้มีการหารือระหว่างสถาบันราชานุกูล และมูลนิธิหนังสือเพื่อเด็ก ในการใช้ตึกโบราณ ๒ ชั้น จัดเป็น ห้องสมุดเด็ก เพื่อให้บริการแก่เด็กปฐมวัยปกติและเด็กพิเศษแห่งแรกในกรุงเทพมหานคร
เด็กปฐมวัย หมายถึง เด็กแรกเกิด ถึง ก่อนเข้าประถมศึกษาปีที่ ๑ (ตามคำนิยามสากล) เด็กปฐมวัย ถือเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดของชีวิตคน คณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบแผนงานพัฒนาเด็กปฐมวัยตามข้อเสนอจากคณะกรรมการพัฒนาเด็กปฐมวัยแห่งชาติ เมื่อปี ๒๕๕๕ โดยกำหนดให้ เด็กปฐมวัยทุกคน ควรได้รับบริการในการพัฒนา รอบด้าน ตามวัย อย่างมี คุณภาพ และ ต่อเนื่อง
ความหมาย ห้องสมุดเด็ก คือ แหล่งเรียนรู้สำคัญสำหรับ เด็ก ผู้ปกครอง ครู บรรณารักษ์ และประชาชนทั่วไป เด็กมีหนังสืออ่านมากมายทำให้สามารถสร้างสรรค์จินตาการ พ่อแม่สามารถดึงเนื้อหาสาระจากหนังสือมาใช้ในการอธิบายแก่เด็กๆ ครูสามารถนำความหลากหลายทางวัฒนธรรมมาช่วยในเรื่องการเรียนการสอน บรรณารักษ์ มีหน้าที่เชิญชวนเด็กๆในชุมชนให้มาอ่านหนังสืออย่างมีความสุขในห้องสมุด
กิจกรรมในห้องสมุดเด็ก ประกอบด้วย กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน การเล่านิทาน การอ่านหนังสือให้เด็กฟัง การบริหารห้องสมุดเด็ก การสำรวจและวิจัย การพัฒนาบุคลากรด้านห้องสมุดเด็ก การอบรมสัมมนา การผลิตหนังสือสำหรับเด็ก วารสารส่งเสริมการอ่าน และการจัดนิทรรศการหนังสือเด็ก เป็นต้น
กลุ่มเป้าหมาย
๑. เด็กปฐมวัยปกติและกลุ่มพิเศษ ในเขตบางรัก เขตยานนาวา เขตบางคอแหลม ฯลฯ
๒. ผู้ปกครองเด็กปฐมวัยปกติและกลุ่มพิเศษ
๓. คุณครูและผู้ดูแลเด็กปฐมวัย
๔. นักศึกษาและครูบรรณารักษ์
๕. ประชาชนทั่วไป
การอบรม ส่งเสริมการใช้หนังสือภาพในการเลี้ยงลูก ผ่านโครงการหนังสือเล่มแรก Bookstart ซึ่งมูลนิธิหนังสือเพื่อเด็กดำเนินการมา ๑๐ ปี มีงานวิจัยชัดเจนเรื่องหนังสือสามารถเป็นตัวช่วยสำคัญในการสร้างความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดระหว่างพ่อแม่ลูก อายุตั้งแต่ลูกอายุ ๖ เดือน อันนำไปสู่การส่งเสริมสมรรถนะของเด็กปฐมวัย ในการพัฒนาตามวัย ๐-๓ ปี และ ๓-๕ ปี
การจัดพื้นที่ใช้สอย
ชั้นบน
๑. โถงเทิดพระเกียรติพร้อม พระบรมฉายาลักษณ์และหนังสือในพระนิพนธ์ ของ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
๒. ห้องประชุมจัดอบรม สำหรับ ๒๕ คน
๓. สำนักงาน
ชั้นล่าง ห้องสมุดเด็ก มุมอ่านหนังสือ และมุมจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านสำหรับเด็ก ร้านเครื่องดื่ม ลานกิจกรรมในสวน
หมายเหตุ ห้องสมุดเด็ก ออกแบบสำหรับ เด็กปกติและเด็กพิเศษ (ทางร่างกายและสติปัญญา) universal design
กระบวนการทำงาน
๑. การลงนามข้อตกลงระหว่าง ๒ หน่วยงาน คือ กรมสุขภาพจิต (สถาบันราชานุกูล) และ มูลนิธิหนังสือเพื่อเด็กสถาบันราชานุกูล ในฐานะเจ้าของสถานที่ และดูแลกลุ่มเด็กพิเศษ มูลนิธิหนังสือเพื่อเด็ก ในฐานะผู้บริหารงานห้องสมุดเด็กปฐมวัย
๒. มูลนิธิสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ สนับสนุนงบประมาณสำหรับการตกแต่งห้องสมุดเด็กทั้งภายในและภายนอก จัดทำระบบห้องสมุด จัดซื้อหนังสือ และค่าบริหารดำเนินงานห้องสมุดในปีแรก
๓. บริษัท แปลนอาร์คิเทค จำกัด เป็น ผู้ออกแบบงานตกแต่งภายในห้องสมุดทั้งหมด
๔. เครือข่ายสนับสนุน
- สำนักงานอุทยานการเรียนรู้ (ทีเค พาร์ค)
- มูลนิธิเอส ซี จี
- สาขาวิชาวรรณกรรมสำหรับเด็ก ภาควิชาบรรณารักษ์ศาสตร์ คณะมนุษย์ศาสตร์
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร
- กิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการเด็กผ่านการอ่าน โครงการพัฒนาศักยภาพประชากรไทย กลุ่มเด็ก และวัยรุ่น คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
- สำนักพิมพ์หนังสือเด็ก
๕. บุคลากรทำงานประจำ ๔ คน ประกอบด้วย ผู้จัดการห้องสมุด/บรรณารักษ์ ผู้ประสานงาน แม่บ้าน และคนขายเครื่องดื่ม
หมายเหตุ ในการจัดกิจกรรมต่างจะเชิญวิทยากรจากภายนอก และอาสาสมัครมาช่วยงานด้วย
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
